Aldehyd kwasu octowego – ile alkohol utrzymuje się we krwi?

5 lutego 2025

Aldehyd kwasu octowego to pierwszy metabolit etanolu. Powstaje on w wyniku działania dehydrogenazy alkoholowej, cytochromu P450 2E1 i katalazy. Dzięki udziałowi dehydrogenazy alkoholowej, alkohol utlenia się w tkankach obwodowych, a głównie w wątrobie, do kwasu octowego. Dzięki działaniom katalazy, aldehyd octowy może powstać w mózgu.
Wysokie stężenie aldehydu octowego we krwi obwodowej chroni przed nadużywaniem substancji posiadających etanol – wywołuje bowiem niepożądane objawy, którymi są: ból głowy, nudności, zaczerwienienie twarzy, przyśpieszenie bicia serca. Obecność aldehydu octowego w mózgu może powodować zwiększenie pozytywnych efektów alkoholu a to zwykle wspiera jego spożywanie.

Utlenianie alkoholi

Alkohole są związkami organicznymi, podatnymi na działanie czynników utleniających. 

Czynniki utleniające mogą utleniać się do:

• Związków karbonylowych – aldehydów, ketonów – pod wypływem tlenku miedzi w wysokiej temperaturze
• Kwasów karboksylowych od wpływem silnych utleniaczy – dichromianu potasu w środowisku kwasu siarkowego. 

Alkohole pierwszorzędowe mogą utleniać się do aldehydów lub kwasów karboksylowych – zależy to od warunków, w jakich zachodzi reakcja. W przypadku powstawania kwasów karboksylowych, alkohol najpierw utlenia się do aldehydu, a ten jest dalej utleniany do kwasu.

Metabolizm alkoholu

Metabolizm, który jest jednym z podstawowych działań zachodzących w organizmie to proces polegający na przemianie substancji, które zawarte są w pożywieniu, na składniki mniej lub bardziej potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W wyniku przemiany materii dochodzi do powstania substancji mniej lub bardziej toksycznych niż te pierwotnie zawarte w jedzeniu. Do jednego z procesów metabolicznych zaliczamy utlenianie, dzięki któremu alkohol jest usuwany z krwi, co ma za zadanie zapobieganiu jego gromadzenia. Chroni także narządy wewnętrzne i komórki przed uszkodzeniem, jakie może powodować alkohol. Wraz z moczem i wydychanym powietrzem pozbywamy się śladowych ilości alkoholu, które umknęły przemianie – nie zmieniają one swojej postaci, a więc są wydalane w pierwotnej formie. Póki alkohol całkowicie nie ulegnie metabolizmowi, to atakuje on mózg i inne tkanki. Badania nad metabolizmem pozwalają zrozumieć proces przemiany alkoholu w organizmie oraz to, jak alkohol wpływa na metabolizm leków, pokarmów i hormonów. 

Proces metabolizmu

• Pierwszym procesem, jaki zachodzi po spożyciu alkoholu jest wchłanianie – wtedy alkohol przenika z żołądka i jelit prosto do krwi.
• Alkohol ulega przemianie przy pomocy enzymów, czyli substancji chemicznych organizmu rozkładających inne substancje w organizmie. 
• Alkohol ulega przemianie w aldehyd octowy w wątrobie, dzięki dehydrogenazie alkoholowej. 
• Aldehyd octowy zostaje rozłożony do octanu, a końcowo do dwutlenku węgla i wody. 

Większość alkoholu metabolizuje się w wątrobie, natomiast nieprzetworzona ilość umożliwia pomiar zawartości alkoholu w  moczu i wydychanym powietrzu. 

Podczas metabolizmu alkoholu, który zachodzi w wątrobie w przeciągu godziny tylko pewna jego część może ulec przemianie, i nie liczy się tutaj ilość alkoholu w organizmie. Tempo owej przemiany jest zależne od poziomu enzymów, który jest uwarunkowany indywidualnie i zdeterminowany genetycznie. 

Po wypiciu standardowej ilości alkoholu, jego poziom we krwi osoby spożywającej osiąga szczyt w przeciągu ok. 30-45 minut. Krzywa przedstawiająca zawartość alkoholu we krwi pokazuje przybliżony czas, jaki organizm potrzebuje na przemianę i wchłonięci danych ilości spożytego trunku. 

Metabolizm alkoholu jest procesem wolniejszym od procesu wchłaniania, więc gromadzeniu się alkoholu we krwi i zatruciu nim można zapobiec tylko wtedy, gdy będziemy kontrolować ilości, jakie konsumujemy. 

Ile alkohol utrzymuje się we krwi? 

To, jak długo alkohol utrzymuje się w organizmie jest zależne od wielu czynników, takich jak:

• Ilość spożytego alkoholu. Im więcej trunku spożyjemy, tym dłużej utrzymuje się on we krwioobiegu. Organizm potrzebuje więcej czasu na metabolizowanie większej ilości substancji.
• Wiek
• Masa ciała. Zwykle to osoby o większej masie ciała metabolizują alkohol szybciej niż te o niższej – u ludzi o mniejszej wadze więc alkohol utrzymuje się we krwi dłużej. Co ciekawe, badania z Alcohol Clinical and Experimental Research wykazały, że szybkość eliminacji alkoholu wzrasta u kobiet z otyłością i starszych. Może mieć to związek z różnicami w ich tkance wątrobowej.
• Płeć. Kobiety zwykle wolniej metabolizują alkohol niż mężczyźni – wynika to z różnic proporcji tkanki tłuszczowej a masy mięśniowej oraz z odmienności w poziomach enzymów, które odpowiadają za proces metabolizacji alkoholu. 
• Tempo przemiany materii. Osoby, u których metabolizm zachodzi szybciej mogą również prędzej przetworzyć alkohol, a to skraca czas jego obecności we krwi. Takie różnice w metabolizmie zwykle wynikają z diety, genetyki oraz poziomu fizycznej aktywności. 
• Spożywanie odpowiednich posiłków. Może to znacznie opóźnić proces wchłaniania alkoholu do krwi. Właśnie dlatego często sugeruje się, aby przed libacją alkoholową i w jej trakcie nie rezygnować z jedzenia. 

Dehydrogenaza alkoholowa 

Dehydrogenaza alkoholowa jest enzymem, który odpowiada za proces metabolizmu alkoholu. Co ciekawe, jego aktywność jest uzależniona od czynników takich jak geny i rasa – dla przykładu, Azjaci gorzej metabolizują alkohol. Mężczyźni natomiast szybciej od kobiet metabolizują alkohol. Dehydrogenaza alkoholowa pełni również funkcję diagnostyczną, gdyż badanie jej poziomu przydaje się w wykryciu raka trzustki, żołądka czy wątroby. Enzym z rodziny oksydoreduktaz, jakim jest dehydrogenaza alkoholowa, występuje w organizmie człowieka aż w kilkunastu izoformach, które różni lokalizacja narządowa. Zbudowany jest on z 373 reszt aminokwasowych. W ludzkim organizmie występuje kilkanaście izoenzymów ADH, które podzielono na pięć klas, uwzględniając ich właściwości katalityczne i lokalizację tkankową:

• klasa I ADH – występuje w hepatocytach, w mniejszych ilościach natomiast  w nerkach, przewodzie pokarmowym i w płucach;
• klasa II ADH – występuje w wątrobie;
• klasa III ADH – jest ona powszechna we wszystkich komórkach organizmu;
• klasa IV ADH – zlokalizowana w żołądku;
• klasa V ADH – występuje w wątrobie i żołądku.

Wpływ aldehydu octowego na organizm człowieka

Pomimo tego, że aldehyd octowy powstaje w naszym organizmie, nie stanowi on źródła pozytywnych aspektów dla naszego zdrowia. Nie istnieje tak naprawdę bezpieczna dawka alkoholu – przy każdej wytwarzają się niezdrowe substancje. Nadmierne spożywanie alkoholu prowadzi do wzmożonego stężenia toksyn poalkoholowych, które upośledzają współpracę narządów i układów. Właściwości aldehydu octowego uznawane są za rakotwórcze – działa on szkodliwie przede wszystkim na wątrobę. To właśnie w niej dochodzi do przemian metabolicznych. Ten związek ma działanie hepatotoksyczne, a więc przyczynia się do rozwoju alkoholowej choroby wątroby, jej niewydolności, a nawet marskości.